《陈雷文选》

 | | | 转寄

写hō͘学生朋友 ê 代志 22 - 民主kap独裁

作者 陈雷 2019.12.01

（Siá hō͘ ha̍k-seng pêng-iú ê tāi-chì 22）（写hō͘学生朋友 ê 代志 22）

Bîn-chú kap to̍k-chhâi / 民主kap独裁

Lán kóng Tâi-oân sī chi̍t-ê bîn-chú ê kok-ka, in-ūi Tâi-oân lâng ē-tàng koat-tēng siáⁿ-lâng chò chóng-thóng, siáⁿ-lâng chò li̍p-úi. Lán kóng Tiong-kok sī to̍k-chhâi kok-ka, in-ūi Tiong-kok lâng bē-tàng koat-tēng siáⁿ-lâng chò chú-se̍k, chò jîn-bîn tāi-hōe tāi-piáu.

咱讲台湾是一个民主 ê国家, 因为台湾人ē-tàng决定啥人做总统, 啥人做立委. 咱讲中国是独裁国家, 因为中国人bē-tàng决定啥人做主席, 做人民大会代表.

Tâi-oân ê chóng-thóng, li̍p-hoat úi-goân tio̍h-ài khó-lū jîn-bîn ê su-iàu, chò liáu bô-hó, āu-pái ōaⁿ-lâng chò. Tiong-kok ê chú-se̍k kap sió-sò͘ te̍k-koân ūi ka-tī ê lī-ek chò tāi-chì. In-ūi siáⁿ-lâng chò chú-se̍k, chò tāi-piáu m̄-sī jîn-bîn koat-tēng--ê.

台湾 ê总统, 立法委员tio̍h-ài考虑人民 ê需要. 做了无好, 后摆换人做. 中国 ê 主席 kap小数特权为家己ê利益做代志. 因为啥人做主席, 做代表 m̄是人民决定--ê.

Tâi-oân lâng chū-iû chū-chāi, siūⁿ siáⁿ kóng siáⁿ, sì-kè lâi-lâi-khì-khì, nā bô hoān-hoat, bô-lâng ē lâi lia̍h, bu̍t-siu i ê châi-sán. In-ūi ū chia-ê chū-iû an-choân ê pó-chiòng, Tâi-oân lâng ē beh pó-hō͘ chi̍t-ê chè-tō͘. Che tō-sī bîn-chú ê si̍t-le̍k. Tiong-kok lâng bô an-choân, bô chū-iû. Chèng-hú hoah lia̍h tō lia̍h, châi-sán hoah bu̍t-siu tō bu̍t-siu. To̍k-chhâi-chiá siūⁿ-khang siūⁿ-phāng khòng-chè jîn-bîn, hān-chè in siūⁿ-siáⁿ, kóng-siáⁿ, chò-siáⁿ. Che tō-sī to̍k-chhâi kok-ka ê pún-chit. Tiong-kok-lâng ài-beh chū-iû, ài ū an-choân, in hoán-tùi chit-khoán chè-tō͘. Che tō-sī to̍k-chhâi kok-ka thian-seng ê jio̍k-tiám.

台湾人自由自在, 想啥讲啥, 四界来来去去, 若无犯法, 无人ē来掠, 没收伊ê 财产. 因为有chia ê自由安全 ê保障, 台湾人ē beh保护这个制度. Che tō是民主 ê实力. 中国人无安全, 无自由. 政府hoah掠tō掠, 财产hoah没收tō没收. 独裁者想孔想phāng控制人民, 限制in想啥, 讲啥, 做啥. Che tō是独裁国家 ê本质. 中国人爱beh自由, 爱有安全, in反对这款制度. Che tō是独裁国家天生ê弱点.

Bîn-chú pó-chèng châi-sán chū-iû kap an-choân, chū-jiân kiâⁿ chu-pún chú-gī ê lō͘. Tāi-ke kò͘ thàn-chîⁿ, kó͘-bú siau-hùi. Chō-sêng chu-goân lōng-hùi, khoân-kéng u-jiám. Che sī kīn-tāi chu-pún chú-gī-chiá, Tâi-oân chāi-lāi, su-iàu kín kai-koat ê būn-tê. Tiong-kok sui-jiân bô bîn-chú, tān-sī sió-sò͘ ê te̍k-koân-chiá lī-iōng kok-ka ê chu-pún, chiâⁿ-chò te̍k-koân chu-pún chú-gī, kâng-khoán lōng-hùi chu-goân, phò-hāi khoân-kéng.

民主保证财产自由kap 安全, 自然行资本主义ê路. 大家顾趁钱, 鼓舞消费. 做成资源浪费, 环境破害污染. Che是近代资本主义者, 台湾在内, 需要紧解决ê问题. 中国虽然无民主, 但是小数 ê 特权者利用国家ê资本, 成做特权资本主义, 仝款浪费资源, 破害环境.

Tī Tâi-oân, lâng-lâng ē-sái tui-kiû i ê lí-sióng, hoat-tián i ê tì-hūi, lêng-le̍k, chiâⁿ-chò chi̍p-thé hoat-tián ê tōng-le̍k. Che tō-sī lán siōng-tōa ê iu-tiám. Tiong-kok ap-chè kò-jîn ê lí-sióng, tì-hūi, lêng-le̍k, tì-sú chi̍p-thé ê tōng-le̍k soe-jio̍k. tn̂g-kî kóng--lâi, che tō-sī bîn-chú kok-ka chhiau-kòe to̍k-chhâi kok-ka ê kin-pún goân-in.

Tī台湾, 人人 ē-sái追求伊ê理想, 发展伊ê智慧, 能力, 成做集体发展ê动力. Che tō是咱上大ê优点. 中国压制个人ê 理想, 智慧, 能力, 致使集体ê动力衰弱. 长期讲--来, che tō是民主国家超过独裁国家ê根本原因.

Tâi-oân lâng pí tiong-kok lâng khah chū-iû an-choân, khah ū ki-hōe tui-kiû i kò-jîn ê lí-sióng hi-bāng. tn̂g-kî kóng--lâi, bîn-chú ê Tâi-oân pí to̍k-chhâi ê Tiong-kok khah-ū chiân-tô͘.

台湾人比中国人khah自由安全, khah有机会追求伊个人ê理想希望. tn̂g期讲--来, 民主 ê台湾比独裁 ê 中国khah有前途.

（Chok-chiá chù:chhiáⁿ iōng pe̍h-ōe-jī)（作者注：请用白话字）